نوسان خلق چیست

تجربه نوسانات هیجانی برای دوره های طولانی به عنوان نوسان خلقی شناخته می شود. برخی از علائمی که نشان می‌دهد ممکن است دچار نوسانات خلقی شده‌ اید عبارتند از: خلق و خوی بسیار پایین برای مدت طولانی بیش از دو هفته، نشانه‌هایی از هیجان های بالا و پایین‌ و ناتوانی در توضیح اینکه چرا این هیجانی های خاص را دارید.

دلایل مختلفی وجود دارد که فردی نوسانات خلقی را تجربه کند. همچنین ممکن است محرک‌های متفاوتی نیز وجود داشته باشد. خلق و خو ممکن است به دلیل تغییر در رژیم غذایی، مشکل در برنامه خواب، استرس، آب و هوا، مصرف مواد یا آسیب دیدگی تغییر کند. توجه به الگوهای رفتاری نیز بسیار مهم است زیرا رفتارهای غیرعادی ممکن است نشان دهنده این باشد که شرایط خاصی در حال وقوع است.

هنگامی که خلق و خوی شما، عملکرد روزانه شما را مختل می کند، ممکن است جای نگرانی وجود داشته باشد. درنتیجه ممکن است مفید باشد که در مورد رفتارهای اخیر خود بیشتر فکر کنید.

«اگر علائم شما شروع به تداخل با فعالیت‌های روزانه کرد، ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که کمک بگیرید. ممکن است ندانید که دقیقا چه علائمی را تجربه می کنید، اما می توانید از خود سؤالاتی بپرسید: آیا تغییرات فیزیکی در بدنم یا رفتارم تجربه کرده ام؟ آیا اخیراً به خلق و خوی خودم زیاد توجه می کنم؟ آیا کنار آمدن با تجربیاتم برای من سخت تر شده است؟

نوسان خلق به چه دلیل رخ می دهد

همه افراد گاهی نوسان خلق را تجربه می کنند. اما اگر به نظر می رسد که به طور مکرر دچار نوسانات خلقی می شوید یا آنقدر شدید هستند که زندگی روزمره شما، از جمله کار و روابط را مختل می کنند، ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد.

تغییرات درونی که در طول زندگی ما اتفاق می‌افتد بر خلق و خوی ما تأثیر می‌گذارد. اما این فقط آنچه در درون اتفاق می‌افتد نیست که احساس ما را تعیین می‌کند. ما همچنین به آنچه در اطرافمان اتفاق می افتد پاسخ می دهیم. تغییرات بیرونی در زندگی و محیط های ما، مانند افزایش استرس در خانه، مدرسه یا محل کار نیز می تواند بر احساسات ما تأثیر بگذارد.

بیماری و جراحت

حتی اگر اصطلاح “نوسان خلق” دلالت بر یک اختلال عاطفی داشته باشد، این تغییرات همچنین می تواند با بیماری های مزمن یا آسیب های حاد که بر مغز تأثیر می گذارد، مانند دمانس، ضربه مغزی یا سکته مغزی مرتبط باشد. سایر مشکلات، به ویژه شرایط عصبی، می توانند باعث نوسانات خلقی شوند. از جمله:

دیابت

اسکلروز چندگانه

بیماری پارکینسون

اختلالات خواب

اختلالات تیروئید

مراحل رشد

نوسان خلق کودکان

کودکان نوپا و خردسال اغلب “مودی” به نظر می رسند و ممکن است در مواجهه با آموزش کنترل احساسات عصبانی شوند. در حالی که این تغییرات به طور کلی بخشی طبیعی از رشد عاطفی است، نوسان خلق در کودکان می تواند نشانه ای از یک اختلال روانی زمینه ای، ناتوانی یادگیری یا حتی یک بیماری جسمی باشد.

به عنوان مثال، کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال بیش فعالی / نقص توجه (ADHD) ممکن است تغییرات خلقی را تجربه کنند که با مدرسه و دوستی ها تداخل داشته باشد.

همانطور که بچه ها بزرگتر می شوند، نوسانات خلقی همچنان بخشی طبیعی از رشد آنها است. زمانی که آنها وارد سنین پیش از نوجوانی می شوند، نوسانات خلقی عمدتاً ناشی از تغییرات هورمونی است. این تغییرات خلقی در دوران نوجوانی به اوج خود می رسد و به تدریج تا بزرگسالی تثبیت می شود.

آلرژی

اگر آلرژی فصلی دارید، ممکن است متوجه شوید که خلق و خوی شما تحت تأثیر برخی فصول از سال است. عطسه مداوم، آبریزش چشم ها و بینی و خارش می تواند منجر به خستگی شود، به خصوص اگر آلرژی شما با خواب تداخل داشته باشد.

به همین ترتیب، احساس ناخوشی می‌تواند باعث تحریک‌پذیری شما شود یا تمرکز را دشوار کند، به‌ ویژه اگر آلرژی‌های شما باعث علائم دیگری مانند سردرد یا گلودرد شود.

داروها و نوسان خلق

شروع یا قطع یک داروی تجویز شده می تواند بر خلق و خوی تأثیر بگذارد. در حالی که انتظار می رود تنها داروهای ضد افسردگی و تثبیت کننده های خلق، بر خلق و خوی فرد تأثیر بگذارند، داروهایی که به دلایل دیگر تجویز می شوند نیز ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد نوسان خلق شوند.

حتی اگر تغییرات خلق و خو نشانه ای از افسردگی یا یکی دیگر از مشکلات روانشناختی باشد، برخی از داروهایی که برای درمان این اختلالات استفاده می شوند می توانند باعث تغییرات خلق و خو شوند. گاهی اوقات، این تغییرات خلقی نشان می دهد که دارو انتخاب مناسبی برای درمان نیست، یا اینکه تشخیصی که به فرد داده شده ممکن است درست نباشد.

به عنوان مثال، فردی که مبتلا به اختلال دوقطبی است ممکن است به اشتباه تشخیص افسردگی بگیرد و بر این اساس برای او دارو تجویز شود. اما، برخی از داروهای ضد افسردگی ممکن است باعث ایجاد یک دوره شیدایی در فرد مبتلا به اختلال دوقطبی شود. به همین ترتیب، افرادی که استروئیدهای آنابولیک مصرف می کنند می توانند تغییرات خلقی شدید، از جمله خشم را تجربه کنند.

هورمون ها

سایر علل احتمالی نوسانات خلقی ممکن است ناشی از تغییرات در سطوح هورمونی، به ویژه استروژن باشد. نوسان هورمون ها مانند تغییرات دوره ای چرخه قاعدگی طبیعی است و به طور کلی تاثیر منفی بر خلق و خوی ندارد. به همین دلیل، نوسانات خلقی حاصل از تغییر سطح هورمون ها، مانند بارداری و یائسگی، رایج است.

با این حال، خطر ابتلا به افسردگی افراد در این زمان‌ها نیز افزایش می‌یابد. بنابراین شناخت تغییرات خلق و خو در قاعدگی و مدیریت صحیح آنها ضروری می باشد.

کنترل بارداری هورمونی، مانند قرص ها، ممکن است بر نوسانات خلقی مرتبط با چرخه قاعدگی تاثیر بگذارد. پیشنهاد شده که تغییرات خلق و خوی می تواند یکی از عوارض جانبی این داروها باشد. با این حال مطالعات ارتباطی بین داروهای ضد بارداری خوراکی و تغییرات خلقی پیدا نکردند.

نوسان خلق و بیماری های روانشناسی

در حالی که تغییرات خلق و خوی ناشی از استرس، و/ یا بخشی از مقابله با یک وضعیت سلامت جسمی می تواند کاملا طبیعی باشد، نوسانات خلقی همچنین می توانند نشانه ای از یک بیماری روانشناسی باشند.

هنگام توصیف و تشخیص اختلالات سلامت روان، به ویژه اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی، مجموعه تغییرات شدید، سریع و مکرر در خلق و خوی گاهی اوقات به عنوان “بی ثباتی هیجانی” نامیده می شوند.

با این حال، خلق ناپایدار منحصر به بیماری روانی نیست. همچنین در افراد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک، سکته مغزی و آلزایمر و همچنین سایر مشکلات جسمی دیده می شود.

اگر تغییرات خلق و خوی همراه با سایر علائم و نشانه های خاص یک بیماری روانشناختی را تجربه می کنید، با روانشناس خود صحبت کنید. درک علت اصلی برای یافتن موثرترین راه برای مدیریت نوسانات خلقی ضروری است.

نوسان خلق و افسردگی

نوسانات خلقی نیز در افسردگی شایع است، به خصوص اگر درمان نشوند. خلق و خوی فرد ممکن است از تحریک پذیری تا غم و اندوه شدید و طغیان خشم در نوسان باشد. افرادی که افسرده هستند ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشند، مانند:

احساس غمگینی، ناامیدی و بی ارزشی

لذت نبردن از فعالیت های مورد علاقه

داشتن مشکل در خواب یا خواب زیاد

بیش از حد معمول غذا خوردن یا به اندازه کافی غذا نخوردن

احساس خستگي

داشتن مشکل در تمرکز و/ یا تصمیم گیری

تجربه افکار مرگ یا خودکشی

نوسان خلق دراختلال دو قطبی

نوسانات خلق یکی از علائم بارز اختلال دوقطبی است. دو نوع اصلی اختلال دوقطبی وجود دارد: دوقطبی I و دو قطبی II. هر دو با دوره های شیدایی یا هیپومانیا مشخص می شوند که با افسردگی جایگزین می شوند. برخی از افراد هر دو مجموعه علائم را به طور همزمان تجربه می کنند که به عنوان دوره های مختلط شناخته می شود.

علاوه بر نوسانات خلقی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است برخی یا همه علائم یک دوره افسردگی یا مانیک/هیپومانی وجود داشته باشد. فردی که یک دوره شیدایی را تجربه می کند ممکن است:

زیاد یا خیلی سریع صحبت می کند

انرژی اضافی دارد

درگیر رفتارهای مخاطره آمیز می شود

تحریک پذیر به نظر می رسند

احساس می کنید کمتر از حد معمول می خوابد و احساس خستگی ندارد

بیشتر از حد معمول فعال یا هدف گرا باشید (مثلاً انجام پروژه های جدید، کار بیشتر و شروع سرگرمی های جدید)

در زمان کاهش خلق، فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است:

احساس بی ارزشی یا ناامیدی کند

از انجام کارهایی که قبلاً از آنها لذت می برده دست بردارد

غمگین به نظر بیاید، اغلب گریه کند

هیچ انرژی ندارد، احساس خستگی می کند

احساس می کند نمی تواند تمرکز کند

بیش از حد معمول بخوابد یا نتواند بخوابد

کمتر از حد معمول غذا بخورد

به مرگ فکر کند.

مدت زمانی که طول می کشد تا اپیزودها خلق و خوی فرد تغییر کند، می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. افرادی که علائم «چرخه سریع خلق» دارند ممکن است تغییرات روزانه یا هفتگی را تجربه کنند، در حالی که دیگران ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها در یک نوع دوره بمانند.

نوسان خلق در اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی دیگر از اختلالاتی است که می تواند باعث نوسانات خلقی مداوم شود. این تغییرات خلقی معمولاً شدید و متغیر هستند و می توانند از چند ساعت تا چند روز طول بکشند. سایر علائم BPD عبارتند از:

رفتارهای تکانشی و پرخطر مانند رابطه جنسی محافظت نشده، رانندگی بی احتیاطی و مصرف مواد

واکنش های شدید، مانند خشم یا وحشت از رها شدن

احساس پوچی

خودآزاری، تهدید یا اقدام به خودکشی

روابط عاطفی و شدید با دیگران

علائم تجزیه ای مانند از دست دادن زمان یا احساس “خارج بودن” از بدن خود

مدیریت نوسانات خلقی

مدیریت نوسانات خلقی ممکن است دشوار باشد، اما در اینجا چند راهکار وجود دارد که می توانید از آنها کمک بگیرید:

با روانشناس خود صحبت کنید

اگر مقابله با نوسانات خلقی شما سخت‌ و سخت‌تر می‌شود، ممکن است وقت آن رسیده باشد که با روانشناس خود صحبت کنید و ببینید چه رواندرمانی توصیه می کند. برای مشکل شما کمک وجود دارد. مهم است که به بهترین روانشناس در تهران یا شهر خود مراجعه کنید تا به طور ریشه ای به درمان شما پرداخته شود.

رواندرمانی. هنگامی که ارزیابی اولیه انجام شد، ممکن است درمان های تحلیلی از جمله روانکاوی توصیه شود. تا به شما در مبارزه با نوسان خلق کمک شود. رواندرمانی های کوتاه مدت ابزار مفیدی برای یادگیری مهارت های مقابله ای بهتر و روش های پردازش احساساتی است که از طریق نوسانات خلقی خود تجربه می کنید.

حمایت اجتماعی

تعامل اجتماعی با دوستان و خانواده بسیار مهم است. سعی کنید از انزوا دوری کنید و با یک فرد قابل اعتماد در تماس باشید. داشتن این ارتباطات زمانی که احتمال افسردگی یا اضطراب مطرح است مفید می باشد. برای دریافت نوبت مشاوره خانواده از اطلاعات مندرج در همین وب سایت استفاده فرمائید.

رژیم غذایی خود را تنظیم کنید

سعی کنید برای تطبیق با گزینه های رژیم غذایی سالم وقت بگذارید. غذا سوخت است و خوردن غذاهای ناسالم به دفعات ممکن است بر خلق و خوی شما تأثیر بگذارد و خستگی یا سایر علائم فیزیکی را افزایش دهد. تحقیق کنید و سعی کنید جایگزین های سالمی پیدا کنید که برای شما جذاب باشد.

فعالیت منظم داشته باشید

فعالیت برای شما خوب است و مهم است که در شرایط طبیعی فعالیت کنید. این بدان معنا نیست که باید در باشگاه ورزش های سنگین انجام دهید، اما شاید سعی کنید هر روز پیاده روی کنید. ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید تا مطمئن شوید که برای سلامتی خود وقت می گذارید.

برای خواب برنامه ریزی کنید

داشتن خواب خوب برای سلامتی و عملکرد روزانه شما ضروری است. خواب بدن شما را شارژ می کند. وقتی زیاد یا خیلی کم می خوابید به بدن خود اجازه نمی دهید انرژی را که برای عملکرد نیاز دارد دریافت کند هر شب هفت تا هشت ساعت بخوابید.

مدیریت نوسان خلق شما ممکن است فرآیند دشواری باشد، اما شما تنها نیستید. هنگامی که متوجه علائم شدید کمک بگیرید و دیگران را تشویق کنید که برای انجام همین موارد تلاش کنند. برای دریافت نوبت از روانشناس به صفحه اصلی سایت مراجعه فرمائید.