شخصیت منفعل پرخاشگر
اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر (PAPD) باعث می شود که فرد احساسات و عواطف منفی خود را نه به صورتمستقیم بلکه زیرکانه یا منفعلانه بیان کند. اگر در عزیزان خود این مشکل را سراق دارید بهتر است به روانشناس مراجعه کنید. برای نوبت حضوری روانشناس می توانید از اطلاعات تماس انتهای همین صفحه استفاده فرمائید.
این امر غالباً باعث می شود بین آنچه آنها می گویند و انجام می دهند تضاد وجود داشته باشد. در ادامه این مقاله متوجه می شوید که چه عواملی باعث بروز PAPD می شود، چه علائم و نشانه هایی دارد و چگونه یک دکتر روانشناس خوب می تواند آن را تشخیص و درمان کند.
ریشه و تاریخچه
اولین نظریه پردازی ها درباره اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر در یک بولتن در سال 1945 بود که توسط وزارت جنگ ایالات متحده منتشر شد. در این بولتن سربازانی توصیف شده بود که از اجرای دستورات امتناع ورزیدند. با این حال، سربازان به جای ابراز مخالفت ظاهری، رفتار منفعلانه و تهاجمی داشتند. به عنوان مثال آنها امور را به تعویق می اندازند یا در غیر این صورت از روی لجبازی یا ناکارآمد رفتار کنند.
هنگامی که انجمن روانشناسی آمریکا اولین کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) را تهیه کرد، عبارات متفاوتی را برای توصیف این اختلال در نظر گرفته بود. در نسخه های بعدی کتاب راهنمای تشخیصی، پرخاشگری منفعل به عنوان یک اختلال شخصیت شد. با این حال با انتشار نسخه سوم کتاب راهنما، این اختلال بحث برانگیز شده بود. زیرا برخی از روانشناسان بر این باور بودند که رفتار منفعل پرخاشگرانه پاسخی به موقعیت های خاص است نه اینکه خود یک اختلال شخصیت باشد.
نسخه های بعدی و تجدید نظر شده DSM گسترش یافتند. در نتیجه معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر تغییر یافت. برخی از علائم شامل تحریک پذیری و کج خلقی می شد. در ویرایش چهارم کتابچه راهنمای منتشر شده در سال 1994، اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر به اختلال شخصیت “منفی گرا” تغییر نام داد. چرا که تصور می شد علل اصلی پرخاشگری منفعل را بهتر مشخص می کند.
اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر چیست؟
طبق تعریف انجمن روانشناسی آمریكا، PAPD یك اختلال شخصیت پایدار است كه در آن دوسوگرایی نسبت به خود و دیگران بوسیله منفی گرایی منفعلانه زیربنایی ابراز می شود.
این بدان معنی است که اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر یک بیماری مزمن و عموماً غیر قابل انعطاف است.
در تعریف فوق، اصطلاح “دوسوگرایی” به این معنی است که فرد احساسات یا نگرش های متناقضی نسبت به خود، موقعیت ها یک یا اشخاص دارد.
به عبارت دیگر، یک فرد مبتلا به PAPD ممکن است با اشتیاق برای قرار ملاقات نهار موافقت کند. اما آن ملاقات را به سادگی “فراموش” می کند. و یا اینکه بدون توضیح حاضر نمی شود.
افراد مبتلا به PAPD افکار و احساسات خود را منفعلانه یا غیرمستقیم بیان می کنند. این افکار و احساسات غالباً الگوهای منفی را نشان می دهند.
منفی گرایی نگرشی است که با مقاومت مداوم در برابر پیشنهادات دیگران، یا تمایل به رفتار به روشهایی مغایر با انتظارات، درخواست ها یا دستورات دیگران بدون هیچ گونه دلیل مخالفت آشکار مشخص می شود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر علیرغم توانایی سازگاری و یادگیری رفتارهای جدید تمایل دارند رفتارهای انفعالی خود را ادامه دهند. بسته به شدت، این اختلال می تواند تا حد زیادی در موفقیت فرد در روابط بین فردی، تحصیلات و کار تداخل ایجاد کند.
نشانه ها و خصوصیات افراد مبتلا به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر
افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر هستند تمایل دارند بین آنچه که می گویند و انجام می دهند تضاد ایجاد کنند. این اختلال می تواند با خصوصیات مختلفی بروز کند. اما برخی علائم رایج عبارتند از:
- به تعویق انداختن و عدم تکمیل وظایفی که شخصی در ابتدا داوطلب انجام آن بود یا به نظر می رسید مایل به انجام آن بوده است.
- عمداً برای انجام این پروژه ها، وظایف یا رویدادها مرتکب اشتباه یا می شود.
- به طور هدفمند در جلسات، قرارها، یا رویدادهای اجتماعی یا اجتماعات حاضر نمی شود.
- لجبازی کردن بیش از حد وجود دارد.
- برای جلوگیری از انجام پروژه های کاری، مسافرتی، قرار ملاقات های درمانی یا اجتماعات خانوادگی، یاداشت های مهم را عمداً نادیده می گیرد.
- شکایت بیش از حد از بدبختی شخصی یا کم ارزش بودن دارد.
- در برابر وظایف معمول اجتماعی یا شغلی بدون دلیل مشخص مقاومت دارد.
- نسبت به مراجع قدرت تحقیر یا انتقاد را ابراز می کند.
- نسبت به افراد نسبتاً خوش شانس احساس حسادت و کینه درد.
- بحث برانگیز است.
- بین خشم و تحقیر به تناوب در حرکت است.
- رفتار او تهاجمی، بدبینانه یا مبتنی بر بدگمانی است.
- دیگران را به خاطر احساسات یا اعمال خود سرزنش می کند.
- احساس عدم کفایت یا اعتماد به نفس پایین دارد.
- بدون توضیح یا دلیل، نسبت به دیگران رفتار سرد یا انتقام جویانه رفتار می کند.
تشخیص اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر
از آنجا که PAPD در آخرین نسخه از راهنمای تشخیصی به عنوان یک اختلال در نظر گرفته نشده است، الزامی برای تشخیص گذاری وجود ندارد.
بهترین روانشناس تهران که با اختلالات شخصیت آشنا باشد، ممکن است به فرد کمک کند تا رفتارهای مخرب و الگوهای تفکر نابهنجار خود را شناسایی کرده و آنها را اصلاح کند.
یک روانشناس همچنین می تواند از ابزارهای ارزیابی برای شناسایی یا تشخیص سایر مشکلات روانی که همراه با اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر وجود دارد، استفاده کند.
برای انجام این کار روانشناس ممکن است از مصاحبه بالینی استفاده کند. همچنین از پرسشنامه ها نیز برای درک بهتر اختلالات همراه استفاده می شود. به طور کل موارد زیر در جلسه درمان مورد سنجش قرار می گیرند.
- ویژگیها و رفتارهای کلی شخصیت
- خصوصیات تعاملی در زندگی روزمره، روابط یا نقشها
- سطح آگاهی عاطفی
- تعارض های بین فردی گذشته یا فعلی
- احساس ناامیدی
- افکار خودکشی
- سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات روانی
- اعتیاد به مواد مخدر
- کارکرد تحصیلی یا شغلی
- توانایی ایجاد و حفظ روابط سالم
- حساسیت به موضوعات بین فردی
- ارزشهای بین فردی
- شناخت یا آگاهی اجتماعی
نظریه های مربوط به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگرانه
جوزف مک کین در 1988 اختلال پرخاشگری منفعل را مورد مطالعه قرار داد و تعدادی از دلایل بالقوه را بر شمرد. این دلائل به پنج حیطه مجزا تقسیم شده است. با این حال، مک کین خاطرنشان کرد که این موارد در کنار سایر ارزیابیها باید در نظر گرفته شوند.
دیدگاه روانکاوی نسبت به به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگرانه
روانکاوی ریشه در کارهای زیگموند فروید دارد و بر نقش ناخودآگاه در شناخت این اختلال تأکید می کند. به عنوان مثال، یک دیدگاه روانکاوی نشان می دهد که وقتی افراد رفتاری منفعلانه و پرخاشگرانه از خود بروز می دهند، در تلاشند تا نیاز خود را توافق با اطرافیان نشان دهند. اما همزمان تمایل به ابراز نگرش منفی مقاومت ناپذیر است. کمک گرفتن از یک روانکاو خوب در تهران می تواند نتایج معنی داری به لحاظ سلامت روان ایجاد کند.
دیدگاه رفتاری
این رویکرد بر رفتارهای قابل مشاهده و قابل اندازه گیری تأکید دارد. بر اساس رویکرد رفتاری پرخاشگری منفعلانه هنگامی رخ می دهد که فرد یاد نگرفته باشد خود را قاطعانه ابراز کند. در نتیجه در زمان جسارت ورزی احساس اضطراب می کند. او برای تغییر از منفی گرایی به رفتار قاطعانه با ترس مواجه می شود.
دیدگاه بین فردی
این دیدگاه بر ارتباط های بین فردی تأکید دارد. یک رویکرد بین فردی نشان می دهد که افراد منفعل پرخاشگر ممکن است در روابط خود با افراد دیگر هم ستیزه جو و هم مطیع هستند.
دیدگاه اجتماعی
این دیدگاه بر نقش محیط در تأثیرگذاری رفتار انسان تأکید دارد. یک رویکرد اجتماعی نشان می دهد که پیام های ضد و نقیض اعضای خانواده در هنگام تربیت کودک می تواند باعث شود فرد در بزرگسالی “بیشتر خالت دفاعی” داشته باشد. برای دریافت مشاوره خانواده از طریق همین وب سایت می توانید نوبت خود را رزرو فرمائید.
دیدگاه زیست شناسی
این دیدگاه بر نقش عوامل بیولوژیکی در شکل گیری پرخاشگری منفعل تأکید دارد. بر اساس رویکرد بیولوژیک ممکن است عوامل ژنتیکی خاصی وجود داشته باشد که باعث شود فرد خلق بی ثبات و تحریک پذیری را تجربه کند. این تبئین می تواند برای اختلال شخصیت منفعل پرخاشگرانه در نظر گرفته شود. اما در زمان بررسی مک کین، هنوز پژوهش های عصب شناختی شکل نگرفته بودند.
درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر
درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر بسته به شدت علائم و میزان تاثیرپذیری زندگی فرد می تواند برنامه ریزی شود.
سایر نابهنجاری هایی که می توانند همراه با این اختلال وجود داشته باشند و تحت درمان قرار بگیرند عبارتند از:
- اختلالات اضطرابی
- اختلال کمبود توجه
- اختلالات خلقی
- اختلالات روان پریشی
- سوء مصرف مواد یا الکل
در طول درمان روانشناسان ممکن است به افراد کمک کنند تا یاد بگیرند که چگونه الگوهای عاطفی و رفتاری منفی خود را شناسایی و برطرف کنند. درمان افسردگی و یا اضطراب همراه می تواند جزء اولویت های مداخلات قرار بگیرد.
برخی از روانشناسان با خدمات مشاوره آنلاین روانشناسی شرایطی را فراهم آوردند که موانع مراجعه حضوری درمان را با مشکل مواجه نشازد.
اهداف درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر
- افزایش خودکارآمدی و عزت نفس
- بهبود توانایی فرد در ابراز سازگارانه احساسات منفی مانند خشم
- بهبود توانایی مواجه موثر با تعارض
- شکل دادن به احساسات خنثی نسبت به دیگران، به ویژه صاحبان قدرت یا افراد به اصطلاح خوش شانس تر
- شکل دادن به انتظارات واقع بینانه تر از خود، دیگران و روابط بین فردی
- شناسایی احساسات یا ادراکات منفی و یادگیری روشهایی برای تفکر واقع بینانه
- ارزیابی دلایل احتمالی پرخاشگری منفعلانه و تلاش برای حل آنها
- شناسایی و حل موثر تعارضات بین فردی گذشته
- بهبود احساس خود کنترلی و کاهش احساس ناامیدی
- کاهش یا حذف افکار خودکشی
دکتر رامین علوی نژاد
