هیجان چیست؟

هیجان
هیجان پاسخ ذهنی به رویدادهای درونی روانی و بیرونی معنی دار است. هیجان مرتبط با خلق، مزاج، شخصیت و انگیزش است. بنابراین هیجان با موارد ذکر شده متفاوت است. بعد از مطالعه این مقاله اگر نیاز به ویزیت روانشناس داشتید از صفحه اصلی سایت برای رزرو نوبت استفاده فرمائید.

هیجان ها موارد زیر را فراخوانی می کنند:

  • به چه چیز توجه کنید.
  • چه چیز را به خاطر بیاورید.
  • به چه چیز فکر کنید.
  • و چه کاری انجام دهید.

مطالعات مختلفی از چند دهه قبل برای طبقه بندی هیجان ها صورت گرفته است. هیجان های اصلی به شش مورد تقسیم شدند. در یک تقسیم بندی تازه دو مورد اضافه شد. این تقسیم بندی را در زیر مشاهده می کنید:

  • لذت در مقابل غم
  • اعتماد درمقابل انزجار
  • ترس درمقابل خشم
  • تعجب درمقابل انتظار

در ادامه مطالب زیر مرور می شوند

  • لذت
  • غم
  • ترس
  • خشم
  • انزجار
  • آیا هیجان خوب است؟
  • هیجان  و خلاقیت
  • ابراز هیجان
  • هیجان از دیرباز تا امروز

لذت

اغلب افراد تمایل به تجربه این احساس دارند. تظاهر این احساس به صورت لبخند، خندیدن یا گشودگی چهره مشاهده می شود. لذت با کلماتی از قبیل عشق، خوشحالی شور و رضایت ابراز می شود. این احساس در موقعیت زیر تجربه می شود:

  • روابط نزدیک با افراد مهم زندگی
  • شرایط امن و مورد اعتماد
  • وقتی یک فعالیت شما را درگیر کرده باشد
  • تحریک حسی مناسب
  • وقتی آرامش وجود داشته باشد

غم

افراد گاهی اوقات غم را تجربه می کنند. این احساس معمولا با طرد یا فقدان بوجود می آید. در سایر موارد ممکن است عوامل زمینه ساز دیگری نقش داشته باشند. غم مکن است مرتبط با وضعیت های زیر باشد:

  • تنهایی
  • نا امیدی
  • ناکامی
  • سوگ

ترس

ترس زمانی تظاهر پیدا می کند که یک نوع تهدید استنباط شود. بسته به ادراک تهدید ترس متوسط یا شدید خواهد بود. وقتی میزان ترس با موقعیت متناسب نباشد اضطراب نامیده می شود. توجه داشته باشید که بسیاری مواقع ترس پاسخی نرمال است. با استفاده از عبارات زیر ترس خود را ابراز می کنیم:

  • نگرانی
  • تردید و دودلی
  • وحشت زدگی
  • سردرگمی
  • جدا افتادگی
  • استرس

خشم

خشم اغلب بر اثر ادراکبی عدالتی رخ می دهد. بسیاری افراد بر این باورند که خشم تجربه ای منفی است. درحالی که خشم یک هیجان نرمال است. خشم به شما کمک می کند تا جسارت، جرات ورزی و تسلط را تجربه کنید. اما اگر خشم به خصومت یا پرخاشگری فیزیکی منجر شود آسیب زا خواهد بود. این منبع انرژی، به شما اجازه جنگ یا گریز موثر و سازگارانه می دهد. در شرایط نام برده، خشم در کانال قاطعیت و جرات ورزی تجره می شود.

انزجار

انزجار پاسخ به موقعیت ناخوشایند یا ناخواسته رخ می دهد. طبیعت این هیجان نیز نقش محافظت کننده دارد. مانند خشم در بقاء انسان نقش دارد. باعث می شود از خطرات موجود اجتناب شود. اما اگر در روابط بین فردی و یا نسبت به خود زیاد تجربه شود آسیب زا خواهد بود. این هیجان بوسیله احساسات مختلفی ابراز می شود:

  • دوست نداشتن
  • تنفر
  • بیزاری
  • تائید نکردن
  • ناراحتی

هیجان
آیا هیجان خوب است؟

پژوهش­های علمی از این باور حمایت کردند که معمولا آنچه به عنوان هیجان منفی در نظر می­گیریم می­تواند از موارد مثبت مفیدتر باشد. برخی دست آوردهای مطالعات انجام شده درباره احساسات به قرار زیر است:

. دانشجویانی که دچار ابهام بودند اما به فعالیت خود ادامه می دادند در مقایسه با دانشجویانی که از ابهام بیرون می­آیند عملکرد بهتری داشتند.

. افرادی که بیش از صد سال عمر کرده­ اند بر این باور هستند که احساسات منفی و نه مثبت مرتبط با سلامت بهتر و فعالیت بدنی بیشتر است.

. افسران پلیسی که خود، قربانی جرائم شده­ اند هنگام کار با قربانیان غیر نظامی احساس اشتیاق و تعهد بیشتری نشان می­دهند.

. زوج­هایی که پرخاشگری کلامی یا فیزیکی یکدیگر را می­ بخشند به احتمال بیشتری دوباره آن را تجربه می­کنند درحالی که افرادی که پرخاشگری همسر خود را نمی­ بخشند با کاهش چشمگیر آن مواجه می­شوند.

. کارکنانی که در ابتدای صبح خلق بدی دارند اما این خلق در بعد از ظهر خوب می­ شود نسبت به کارکنانی که در کل روز روز خوشحال بودند عملکرد شغلی بهتری نشان می­دهند.

هیجان و خلاقیت

محققین در زمینه خلاقیت متوجه شدند که ایده­ های افرادی که هم احساسات مثبت و هم منفی را تجربه می­کنند 9 درصد خلاقانه­ تر از ایده­ های افراد عموما خوشحال ارزیابی می­شود. بدلو و همکارانش با مطالعه­ ای در زمینه تعهد شغلی به نتایج زیر دست یافتند:

  • ما به این نتیجه دست یافتیم که توانایی تحمل دروه ­های منفی و سپس تغیر جهت خلق مثبتِ، سازگارانه­ تر است.
  • به حداقل رساندن تجربیات منفی و سرکوب کردن عواطف منفی نه برای انگیزش شغلی و نه برای پیشرفت فردی کاربردی ندارد.

تیم تحقیقاتی بدلو همچنین بر یک نکته  حیاتی و غالبا نادیده گرفته شده درباره وضعیت­های روان­شناختی تاکید کرد: آنها موقت هستند. وقتی افراد درباره خوشحالی یا افسردگی صحبت می­کنند فرض آنها مبتنی بر این است که این تجربیات نسبتا پایدار هستند. در جنبش روان­شناسی مثبت مدرن صحبت از خوشحالی پایدار رایج شده است، گویی که یک سوئیچ روی لبخند وجود دارد و می­توان آن را دائمی کرد. حقیقت این است که ما بین وضعیت­های مختلف مثبت و منفی در حرکت هستیم. افرادی که از تمامیت برخوردار هستند و قادرند برای دست یابی به بهترین نتایج احتمالی در وضعیت­های پائین و بالا تغیر جهت دهند، سالم­ترین، موفق­ترین و بهترین یادگیرندگانی هستند که عمیقا از بهزیستی خود لذت می­برند.

ابراز هیجان

برای اکثر ما سخت است که حتی در بهترین شرایط نیز از احساسات خود صحبت کنیم.  این کار وقتی سخت تر می‌شود که تهدید، تمام بدن ما را بوسیله هورمون‌‌های استرس در برگرفته، احساسات شدید هستند و آگاهی هوشیارانه‌ای از دلیل تنفس سریع، و عرق کردن خود نداریم. بر این اساس، بسیاری از ما زندگی خود را مثل عروسک‌‌هایی که دائم در حال لرزیدن هستند می‌گذرانیم، بارها و بارها  به یک دیوار برخورد می‌کنیم و تعجب می‌کنیم که چرا در یک اتاق کوچک و تنها که در طراحی آن خودمان نقش داشتیم، گیر افتاده‌ایم. برای مراجعه به بهترین دکتر روانشناس تهران یا استفاده از خدمات مشاوره آنلاین روانشناسی الزاما نباید مشکلات هیجانی شدیدی را متحمل باشید. بهترین راهکار اقدام به موقع قل از شدت یافتن مشکلات است.

هیجان از دیرباز تا امروز

زمانی که اجداد انسان‌ها با رفتارهایی مبتنی بر همکاری مواجه می‌شدند احساساتی را تجربه می‌کردند که امروزه عاطفه و اعتماد نام گرفته‌اند. وقتی که با تقلب و خیانت مواجه می‌شدند احساساتی را تجربه می‌کردند که امروزه خصومت، بی اعتمادی و خشم نام گرفته‌اند. وقتی که ما احساس منفی را رنج آور در نظر استنباط می کنیم تحت فشار قرار می‌گیریم. این هم موجب مشکلات سلامت، لذت نبردن از زندگی و ناتوانی در تشریک مساعی برای یافتن راه حل‌‌های مناسب خواهد شد. وقتی که از روابط بین فردی احساس رضایت می‌کنیم متعاقب آن احساس امنیت پیدا می‌کنیم. وقتی احساس امنیت کنیم می‌توانیم تفکر خلاقانه داشته باشیم. بنابراین احساسات مثبت علاوه بر مزیت‌‌های طولانی مدت فیزیولوژیک، مزآیای پایدار و بلافصل روانشناختی نیز به همراه خواهند داشت. در صورت نیاز می توانید از طریق همین سایت نوبت مشاوره خانواده دریافت کنید.

این بهبود خلق، رفتار دیگران را نیز متاثر میسازد و باعث بهبود آن می‌شود و در این شرایط همکاری خلاقانه نسیت به قبل محتمل تر خواهد شد و در نهایت چرخه علت و معلول به حرکت ادامه می‌دهد و مسیر مثبتی رو به دنیای پیرامونی‌ایجاد می‌کند.

منابع

بخشی از کتاب “آنسوی نیمه تاریک تو”

ترجمه دکتر رامین علوی نژاد

The Upside of Your Dark Side

Kashdan & Diener

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.