سندرم مونشهاوزن با وکالت

سندرم مونشهاوزن با وکالت یک اختلال روانشناختی است که در آن یک مراقب، غلبا مادر، علائم جعلی یا واقعی را در یک کودک یا بزرگسال قربانی ایجاد می کند تا به نظر برسد که قربانی یک مشکل واقعی جسمی یا روانی دارد.

این اقدامات معمولاً نتیجه یک نابهنجاری یا توجه بیش از حد توسط مراقب است. سندرم مونشهاوزن علاوه بر اینکه یک اختلال است، یک شکل بسیار جدی از کودک آزاری نیز محسوب می شود.

سندرم مونشهاوزن با وکالت اکنون به عنوان “اختلال ساختگی تحمیل شده به دیگری” یا FDIA در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) طبقه بندی می شود. این تغییر نشان دهنده این باور است که این اختلال به جای یک سندرم روانی زمینه ای، یک الگوی رفتاری را توصیف می کند.

اگرچه FDIA نادر است، اما میزان مرگ و میر ناشی از نگران کننده است. بین 6 تا 10 درصد از کل موارد FDIA منجر به مرگ می شود و آن را به سوء استفاده ای مشکل ساز تبدیل می کند.

سندرم مونشهاوزن مرتبط با یک اشراف زاده آلمانی به نام بارون مونشهاوزن نامگذاری شده است. او به دلیل گفتن داستان های وحشیانه و باورنکردنی در مورد کارهای خود مشهور شد.

علائم سندرم مونشهاوزن با وکالت

علائم و نشانه های سندرم مونشهاوزن تحمیل شده به دیگری احتمالاً هم در مراقب و هم در کودک قربانی وجود دارد. مهم است که بهترین روانشناسان تهران و ایران به علائم و نشانه‌های هر دو طرف توجه داشته باشد و هر گونه نگرانی را پیگیری کند.

در مراقب، ممکن است علائم زیر مشاهده شودد:

فریب در مراقبت

گزارش های مراقب از تاریخچه درمانی متفاوت است.

مراقب دانش درمانی دارد و ممکن است در یک محیط درمانی کار کند.

او تمایل دارد که در کاری که انجام می دهد “خوب” دیده شود.

مراقب به طور معمول به دنبال تأیید و توجه کادر درمان است.

امتناع مراقب از ترک قربانی هنگام ارزیابی.

سابقه درمانی قربانی مبهم یا متناقض است.

توصیه برای درمان یا جراحی بدون تردید یا نگرانی توسط مراقب پذیرفته می شود.

علاوه بر این مراقب مداخلات بیشتر و روش های درمانی اضافی را درخواست می کند. اغلب در مراقبت کننده، روابط ضعیف با خانواده و/ یا فقدان روابط با دوستان یا انزوای اجتماعی وجود دارد.

علائم یک قربانی کودک یا بزرگسال ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مشکلات جسمی گزارش شده که درمان نمی شوند.

علائم یا نشانه های بیماری فقط در حضور مراقب ظاهر می شود.

علائم و نشانه‌ها ممکن است در حین مراقبت‌ها درمانی بهبود یابند.

سابقه صدمات متعدد و مکرر، بیماری ها، اقدامات درمانی و/ یا بستری شدن وجود دارد.

تظاهرات غیر معمول اختلال یا بیماری که شامل آزمایش‌ها و ویزیت های معمول است.

در مورد کودک قربانی، والد دوم معمولا غایب است.

چه چیزی باعث ایجاد سندرم مونشهاوزن با وکالت می شود؟

روانشناسن مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این مشکل می شود. اما ممکن است با مشکلاتی در دوران کودکی و فرد آزارگر مرتبط باشد. سوء استفاده کنندگان اغلب احساس می کنند که زندگی آنها از کنترل خارج شده است. آنها اغلب اعتماد به نفس ضعیفی دارند و نمی توانند با استرس یا اضطراب کنار بیایند.

توجهی که مراقبان از داشتن یک کودک بیمار دریافت می کنند ممکن است رفتار آنها را تشویق کند. مراقبین ممکن است نه تنها از سوی درمانگران بلکه از سوی سایر افراد جامعه نیز مورد توجه قرار گیرند. برای مثال، همسایه‌ها ممکن است سعی کنند به طرق مختلف به آن خانواده کمک کنند. مانند انجام کارهای خانه، آوردن غذا یا دادن پول.

یک نظریه اینگونه توضیخ داده است که افراد مبتلا به FDIA در دوران کودکی سابقه غفلت یا سوء استفاده روانی، جنسی یا عاطفی را تجربه کرده اند. مراقب نیز ممکن است دارای یک اختلال روانشناختی مانند اختلال شخصیت، دوقطبی، اضطراب یا افسردگی باشد. نظریه های دیگر به از دست دادن والدین در سنین پایین یا استرس شدید اشاره کرده اند.

انواع

سندرم مونشهاوزن با وکالت همیشه شامل یک مراقب و یک قربانی، به طور معمول یک کودک یا بزرگسال دیگر است. اختلال مونشهاوزن با وکالت (FDIA) و مونشهاوزن تحمیل شده به خود یا FDIS به عنوان اختلال ساختگی طبقه بندی می شوند.

در FDIA، “دیگری” می تواند فرزند مراقب باشد، مانند مادر و کودک، یا می تواند بزرگسال دیگری باشد که از او مراقبت می شود.

تشخیص

تشخیص سندرم مونشهاوزن با وکالت به خاطر بی صداقتی ارائه شده توسط مراقب بزرگسال برای روانشناسان چالش برانگیز است. یک اصل در تشخیص این اختلال این است که فریب در همه موارد در نظر گرفته شود.

فرد مبتلا به FDIA سوابق و علائم قربانی بزرگسال یا کودک را نادرست معرفی می کند و در نهایت منجر به درمان بیش از حد و اقدامات درمانی غیر ضروری می شود.

مجموعه ای از معیارها برای تشخیص اختلال مونشهاوزن با وکالت استفاده می شود. برای تشخیص، چهار معیار زیر باید مشاهده شود:

1. مراقب در جعل علائم یا نشانه های جسمی یا روانی یا القای آسیب یا بیماری در دیگری نقش دارد.
2. فرد قربانی را به عنوان بیمار، مجروح یا آسیب دیده به دیگران معرفی می کند.
3. رفتار فریبنده در غیاب انگیزه های بیرونی وجود دارد.
4. این رفتار با یک اختلال روانی دیگر، مانند اختلال هذیانی یا اختلال روان پریشی دیگر، بهتر توضیح داده نمی شود.

درمان اختلال مونشهاوزن

درمان FDIA یا اختلال مونشهاوزن معمولاً نیاز به درمان بزرگسال و کودک یا بزرگسال قربانی دارد. با این حال، ترغیب مراقب به درمان می‌تواند دشوار باشد، زیرا معمولاً نمی‌خواهد به رفتار خود اعتراف کنند یا به دنبال تغییر باشد. اغلب، حمایت از کودک توسط یک سازمان حمایتی می تواند کمک کننده باشد.

در صورتی که یکی از والدین مایل به دریافت کمک باشد، و آنها به دلیل سوء استفاده مورد بررسی قرار نگرفته باشند، باید به درمان فردی یا مشاوره خانواده ارجاع داده شوند.

اگر کودک یا قربانی بزرگسال از کنترل مراقب خارج شود، درمان ممکن است شامل مداخلات جسمی و روانشناختی باشد. قربانیان FDIA برای درک و مقابله با آزاری که توسط مراقب یا والدینشان انجام شده است، به رواندرمانی نیاز دارند.

آنها همچنین ممکن است به پیگیری های مداوم برای ارزیابی هرگونه آسیب جسمی وارد شده توسط مراقب نیاز داشته باشند. کارشناسان بهداشت روان باید یک تیم چند رشته ای برای حمایت از کودک تشکیل دهند.

والدین در برخی موارد ممکن است با اتهامات جنایی مرتبط با سوء استفاده روبرو شوند. درمان مراقب به مسائل حقوقی پیرامون پرونده و سایر شرایط بستگی دارد.

مقابله

سندرم مونشهاوزن با وکالت می تواند شکل شدید از کودک آزاری باشد و نیاز به مداخله فوری و حفاظت از کودکان دارد. متخصصان بهداشت روان اغلب برای درمان فردی که با چنین رفتارهایی مواجه شده فراخوانده می شوند. با این حال، خدمات حفاظت از کودکان نیز ملزم به انجام اقدامات قانونی (مانند حذف کودک از حضانت بزرگسال) پس از بررسی موضوع هستند.

صرف نظر از این، لازم است هم مجرم و هم قربانی از مراقبت‌های بهداشت روانی کافی برخوردار شوند که به آنها کمک کند تا با آسیب‌های چنین رابطه‌ ای کنار بیایند و از آن عبور کنند.

در پایان

چنانچه نگرانی هایی در مورد FDIA دارید، فوراً به دنبال کمک باشید. اگر مشکوک هستید که شخصی که می‌شناسید درگیر الگوهای رفتاری مرتبط با FDIA یا سندرم مونشهاوزن است، فوراً با سازمان محلی خدمات محافظت از کودکان تماس بگیرید. اگر فکر می کنید یک کودک در خطر قریب الوقوع است، با فوریت ها تماس بگیرید. در برخی موارد، FDIA می تواند جدی و تهدیدی برای زندگی باشد. در صورت نیاز به نوبت روانشناس از اطلاعات تماس موجود در همین صفحه استفاده فرمائید.

دکتر رامین علوی نزاد