مشکلات جنسی و مشاور جنسی زناشویی

روابط جنسی تاثیر مستقیمی بر تعادل زندگی زناشویی دارد. پژوهش های متعددی نشان دادند که رابطه جنسی به لحاظ اهمیت، در ردیف اول مسائل زوج ها قرار می گیرد. بنابراین تحمل رنج حاصل از مشکلات جنسی، برای افراد قابل پذیرش نیست. این مشکلات در صورت مراجعه نکردن به مشاور جنسی در سلامت و تداوم زندگی زناشویی تاثیر زیادی دارند. مشکلات جنسی مانع تجربه رضایت بخش زوج ها از فعالیت جنسی می شوند. وقتی رابطه جنسی رضایت بخش نباشد شاخص های کیفیت سلامت روانشناختی تحت تاثیر قرار می گیرند و تعارض های بین فردی شدت پیدا می کنند.

بسیاری از زوج ها برای حل مشکلات جنسی به کمک بهترین روانشناس تهران یا سایر شهرها نیاز دارند.

ممکن است مشکلات آنها حتی به مشاوره خانواده و ازدواج نیز کشیده شود. اگر این مشکلات نادیده گرفته شوند، انکار شوند یا بدون درمان بمانند ممکن است سایر جنبه های زندگی را تاثیر قرار دهند. برعکس، شناسایی، پذیرش و حل مشکلات نه تنها رضایت جنسی را افزایش می دهد بلکه به حل سایر مشکلات نیز کمک می کند. چراکه فاصله گرفتن و خشم نسبت به کسی که به شما احساس رضایت جنسی را انتقال می دهد دشوار خواهد بود. تقریبا تمامی زوج ها مشکلات جنسی را تا حدودی تجربه می کنند اما زوج های موفق برای دریافت کمک، یادگیری و حل مشکلات تردید پیدا نمی کنند.

شما ممکن است نگران باشید که مشکل جنسی شما به یک بیماری جسمی مرتبط باشد، در این صورت می توانید این موضوع را با مشاور جنسی خود در میان بگذارید. با این حال تمامی مشکلات جنسی حداقل یک مولفه روانشناختی دارند. طبیعت همبستگی بین فعالیت جنسی و تعامل های عاطفی زوج اهمیت موضوعات روانشناختی و دریافت خدمات روانشناسی حضوری و یا مشاوره آنلاین روانشناسی را بیش از پیش آشکار می سازد.

تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) از سلامت جنسی

سلامت جنسی کارکرد بهینه روانی، هیجانی، اجتماعی و جسمی مرتبط با فعالیت جنسی را در بر می گیرد، و فقط نبود بیماری، بدکارکردی و ضعف را شامل نمی شود. سلامت جنسی نیازمند موارد زیر است:

• دیدگاهی مثبت و احترام آمیز نسبت به فعالیت و روابط جنسی
• امکان دریافت لذت از روابط جنسی
• تجربه روابط جنسی همراه با امنیت
• رابطه ای عاری از اجبار، تبعیض و خشونت

 مشاور جنسی، سلامت جنسی شامل توانایی انتخاب صمیمیت با شریک زندگی؛ برقراری ارتباط صریح در مورد نیازها و خواسته های جنسی؛ و به لحاظ کارکرد، داشتن میل، توانایی برانگیختگی و تحقق جنسی می داند. همچنین شامل عملکرد خودمختار و مسئولانه و توانایی تعیین مرزهای جنسی مناسب می شود. علاوه بر این موارد، سلامت جنسی یک جنبه کلی دارد که نه تنها پذیرش و احترام به خود را شامل می شود بلکه پذیرش و احترام به تفاوت های فردی و گوناگونی را نی در بر می گیرد. سلامت  جنسی شامل عزت نفس، جذابیت شخصی و اعتماد به نفس و در عین حال رهایی از کژکاری های جنسی، بیماری های مقاربتی و تجاوز و اجبار جنسی می شود. سلامت جنسی، فعالیت جنسی را یک نیروی تقویت کننده سایر ابعاد زندگی در نظر می گیرد.

حقوق جنسی

براساس بیانیه سازمان بهداشت جهانی این اتفاق نظر بین محققین مشاور جنسی وجود دارد که سلامت جنسی بدون احترام و حمایت از برخی حقوق بشر قابل دستیابی و حفظ نیست. تحقق سلامت جنسی به احترام ، حمایت و تحقق حقوق بشر بستگی دارد. حقوق جنسی شامل برخی حقوق است که از قبل در اسناد بین المللی مربوط به حقوق بشر و سایر اسناد جامع به رسمیت شناخته شده است.

حقوق اساسی برای تحقق سلامت جنسی عبارتند از:

• حق برابری و عدم تبعیض
• حق در امان بودن از شکنجه، مجازات، رفتار غیرانسانی و تحقیرآمیز
• حق حریم خصوصی
• حق دستیابی به بالاترین استانداردهای سلامت جنسی و امنیت اجتماعی
• حق ازدواج و تشکیل خانواده با رضایت کامل و آگاهانه
• حق تصمیم گیری در مورد تعداد و فاصله فرزندان
• حقوق دریافت اطلاعات و همچنین آموزش
• حق اظهار نظر و بیان عقیده در مورد ترجیحات جنسی

مشکلات روابط جنسی

از سال 1974 میلادی روانشناسان توجه ویژه ای به مشاوره جنسی نشان دادند. در همین رابطه متخصصین مسائل جنسی آموزش و به تحقیق و درمان در این زمینه مشغول شدند. سلامت جنسی نه تنها موضوع لذت و حقوق جنسی را در بر می گیرد بلکه به طور مستقیم مرتبط با باروری و استحکام خانواده ها می باشد. سلامت جنسی ممکن است در افراد مختلف تعریف متفاوتی پیدا کند. چراکه سلامت جنسی تحت تاثیر عوامل شخصی و اجتماعی متفاوتی قرار دارد. چالش دستیابی به سلامت جنسی از دوره های اولیه رشد انسان آغاز می شود. در دوران کودکی محیطی باثبات که رشد هیجانی و اجتماعی سالم را باعث می شود و همچنین محافظت از کودک درمقابل آزار از اهمیت بالایی در این رابطه برخوردار است. عواملی که در دوران نوجوانی بر سلامت جنسی تاثیر می گذارند شامل:

•  آموزش لازم در این زمینه
•  یادگیری مهارت های خود تنظیمی
•  مراقبت از خود و آمادگی برای نقش های مناسب در زندگی زناشویی
•  تجربیات ارتقاء دهنده عزت نفس
• رشد شناختی
• احساس راحتی برای صحیت پیرامون مسائل و مشکلات جنسی
• والدگری موثرتر در خانواده های تک والد
• کیفیت رابطه والد کودک
• انتخاب دوستان و همسالان
• ارزش ها و فرهنگ والدین
• شبکه های مجازی و ارتباط جمعی

در ادامه برخی عوامل با تاثیرگذاری منفی بر سلامت جنسی در بزرگسالی مرور می شوند:

• افسردگی
• اضطراب
• اختلال استرس حاد
• اختلال استرس پس از سانحه
• حملات پانیک
• وسواس
• اضطراب اجتماعی
• سوء مصرف مواد مخدر و نیکوتین
• هیجان خواهی بالا
• عزت نفس و اعتماد به نفس پائین
• روابط اجتماعی محدود
• نظام ارزشی ضعیف
• تجربه ترومای جنسی در گذشته

بعد روانشناختی فعالیت جنسی را بهتر بشناسیم

افراد اغلب فعالیت جنسی را به عنوان یک عملکرد جسمی در نظر می گیرند. اما بسیاری از تجربیات جنسی در ذهن انسان اتفاق می افتد. مهم است که بدانید در هردو جنسیت، افکار و احساسات نقشی حیاتی در انجام و حفظ این فعالیت بر عهده دارند. اضطراب و افسردگی عمیقا برانگیختگی را تحت تاثیر قرار می دهند و قعطا می توانند باعث اختلال در میل جنسی شوند. استرس، نگرانی ها، عومال مختل کننده تمرکز و سایر مشکلات روانشناختی که تنش ایجاد می کنند مانع آرامش لازم برای تجربه لذت جنسی می شوند. وقتی احساسات ناخوشایندی داریم و در عین حال به فعالیت جنسی مبادرت می ورزیم، بندرت این فعالیت جنسی در ذهن ما تجربه و بازنمایی می شود. مشکلات روانشناختی به اشکال گوناگون می تواند به عزت نفس آسیب وارد سازد. در این شرایط ممکن است فعالیت جنسی ارزش واقعی خود را از دست بدهد.

معیارهای غیرواقع بینانه برای تصویر بدنی نیز می تواند بر کیفیت رابطه جنسی تاثیر بگذارد. برخی مواقع این معیارها توسط رسانه ها بوجود می آیند. بهتر است که از این قبیل ملاکها فاصله گرفته شود و به ارزش های مبتنی بر علاقه و عشق تمرکز شود. برای حفظ عزت نفس خود و شریک زندگیتان ارزش قائل شوید. داروهایی که در کوتاه مدت بر مشکلات جنسی تاثیرگذار استنباط می شوند، در طولانی مدت محدودیت هایی برای تجربه لذت و عواطف ایجاد می کنند. هیجانات شدید مثل وضعیت های شیدایی یا همان مانیا می تواند منجر به خشونت جنسی یا رفتارهای پرخطر جنسی شود. مهم است که دیدگاهی سالم و مبتنی بر درک در این فعالیت ضروری برای حیات خانواده اتخاذ کنید. یک رابطه جنسی سالم شامل خلاقیت، حس شوخ طبی، پذیرش نسبت به میل جنسی متفاوت شریک زندگی و حتی اشتباهات یا کاستی های کوچک در حین رابطه است.

اختلالات جنسی

علی رغم دستیابی به نتایج معنی دار در درمان مشکلات جنسی، دانش موجود در این زمینه هنوز جای پیشرفت بسیاری دارد. کاستی های دانش بخصوص درباره مشکلات جنسی زنان بیشتر می باشد. میزان شیوع مشکلات جنسی نزدیک به 40% گزارش شده است که تا حدودی نگران کننده است. تشخیص گذاری اختلالات جنسی توسط محققین مشاور جنسی به لحاظ پژوهش های کمتر، نرم های فرهنگی و مسائل قانونی حیطه ای حساس به شمار می آید. اختلالات در سه دسته کژکاری های جنسی، ملال جنسی و نابهنجاری جنسی قرار می گیرند.

کژکاری های جنسی

• انزال با تاخیر (Delayed Ejaculation)
• اختلال در نعوظ (Erectile Disorder)
• اختلال ارگاسم در زنان (Female Orgasmic Disorder)
• اختلال علاقه / برانگیختگی در زنان (Female Sexual Interest/Arousal Disorder)
• اختلال درد تناسلی (Genito-Pelvic Pain/Penetration Disorder)
• اختلال میل جنسی کم در مردان (Male Hypoactive Sexual Desire Disorder)
• انزال زودرس در مردان (Premature Ejaculation)
• کژکاری جنسی ناشی از مواد یا دارو (Substance/Medication-Induced Sexual Dysfunction)

ملال جنسی

• اختلال ملال جنسی در کودکان
• اختلال ملال جنسی در نوجوانی یا بزرگسالی

نابهنجاری های جنسی

• اختلال تماشاگری جنسی (Voyeuristic Disorder)
• اختلال نمایشگری (Exhibitionistic Disorder)
• اختلال مالش دوستی (Frotteuristic Disorder)
• اختلال مازوخیسم جنسی (Sexual Masochism Disorder)
• اختلال سادیسم جنسی (Sexual Sadism Disorder)
• اختلال پدوفیلیک (Pedophilic Disorder)
• اختلال یادگارپرستی (Fetishistic Disorder)
• اختلال مبدل پوشی (Transvestic Disorder)

در ادامه برخی از این مشکلات شرح داده می شوند.

انزال با تاخیر

این اختلال به ناتوانی مرد در رسیدن به ارگاسم اشاره دارد. در این وضعیت علی رغم نعوذ مناسب، ارگاسم مرد اغلب بیشتر از 30 دقیقه طول می کشد. در این شرایط هم مرد و هم شریک زندگی او دچار ناراحتی می شوند. این موضوع می تواند باعث نگرانی درباره سلامتی، کاهش میل جنسی و نارضایتی جنسی شود. در این شرایط بهتر است به مشاور نسی خود مراجعه فرمائید. مشکلات ارتباطی ازجمله ترس از طرد شدن برای زن و شوهری که قصد تشکیل یک خانواده و فرزند دار شدن دارند ممکن است بوجود آید. دلائل این مشکل بیشتر روانشناختی هستند اما دلائل ارگانیک نیز گزارش شده اند. برای این مشکل دارودرمانی اثربخشی گزارش نشده. مراجعه به مشاور جنسی و دریافت درمان های روانشناختی با توجه به علت یابی به کار برده می شوند.

برخی دلائل فیزیکی این مشکل عبارتند از:

• عوارض جانبی داروها از قبیل ضد افسردگی ها یا داروهای کاهش دهنده فشار خون
• سوء مصرف مواد مخدر و الکل
• آسیب به اعصاب به دلیل ضربه یا جراحی
• افزایش سن

برخی دلائل روانشناختی برای این مشکل عبارتند از:

• آزار و تروما در کودکی
• خشم ابراز نشده
• عدم تمایل به تجربه لذت
• ترس و اضطراب به دلیل نارضایتی از تصویر بدنی، باردار شدن شریک زندگی و غیره

اختلال در نعوظ

عبارت است از ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوذ به اندازه کافی برای برقراری رابطه جنسی. این مشکل یکی از مشکلات جنسی شایع است. مردان اغلب در موقع استرس آن را تجربه می کنند. با این حال، تظاهر طولانی مدت این مشکل نیاز به درمان دارد و یک اختلال جنسی به حساب می آید. این مشکل در هر مرحله ای از نعوذ ممکن است رخ دهد. نعوذ حاصل افزایش فشار خون می باشد. این افزایش جریان خون بر اثر تماس یا افکار و احساس اتفاق می افتد. درمان روانشناختی به مشکلات سلامت روان که زیربنایی هستند توجه دارد. برخی پژهش ها تمرین های ذهن آگاهی را در حل این مشکل اثربخش گزارش کرده اند. دلائل روانشناختی یا فیزیکی مشاهده شده برای این مشکل عبارتند از:

استرس

اضطراب

افسردگی

تعارض زناشویی

مشکلات خواب

مصرف دارو یا الکل

مشکلات قلبی عروقی

دیابت

فشار خون بالا

کلسترول بالا

مشکلات کلیوی

مشکلات جنسی زنان

اختلال ارگاسم در زنان

همانطور که از نام این اختلال مشخص به ناتوانی در تجربه ارگاسم بوسیله زنان اشاره دارد. این اختلال دومین مشکل شایع در زنان گزارش شده است. این مشکل باعث ناراحتی و تعارض بین فردی می شود. باید توجه داشت که این تاخیر بیش از حد در ارگاسم، مرتبط با موقعیت های مشخصی نباشد. دلائل روانشناختی شاخص برای این مشکل سابقه آزار، افسردگی، خصومت حاصل از ازدواج ناسازگار و ظرفیت پائین برای تجربه صمیمت گزارش شده است. آسیب یا مشکل در اعصاب منتهی شونده به دستگاه تناسلی مانند آنچه در نوروپاتی دیابتی مشاهده می شود در برخی از مطالعات به عنوان دلیل فیزیکی این مشکل مطرح شده است.

پژوهش ای اخیر مشکلات عاطفی زناشویی را تاثیرگزارتر از سایر موارد گزارش کرده اند. احساس امنیت، خوشحالی  و حرمت نفس در رابطه زناشویی در حل این مشکل بسیار تاثیرگذار می باشد. روانکاوی به لحاظ بررسی تثبت های زودرس دوران کودکی، در حل این مشکل نافذ و اثربخش گزارش شده است.

اختلال علاقه / برانگیختگی در زنان

علاقه جنسی به انگیزه فرد برای انجام فعالیت جنسی اشاره دارد. علاقه، میل یا اشتهای جنسی باعث می شود فرد نسبت به همسر یا شریک خود انگیزه و  احساسات جنسی پیدا کند. برانگیختگی جنسی به عنوان مرحله دوم چرخه پاسخ جنسی مفهوم سازی می شود و با آمادگی جسمی و ذهنی برای فعالیت های جنسی تعریف می شود. مطالعات اپیدمیولوژی محققین مشاور جنسی نشان دادند که کاهش استرادیول و تستسترون در این مشکل نقش داردند. تجربه عواطف گرم، حمایت کننده و مبتنی بر علائق مشترک در بهبود این مشکل نقش مهمی دارند. برای تشخیص این اختلال حداقل 3 مورد از 6 علائم زیر لازم است:

• عدم وجود علاقه یا كاهش علاقه به فعالیتهای جنسی
• فقدان افکار یا خیالات جنسی
• فقدان فعالیت جنسی
• فقدان برانگیختگی یا لذت جنسی
• عدم تجربه علاقه / برانگیختگی در پاسخ به تحریک
• احساسات جنسی به طور قابل توجهی کاهش یافته است

اختلال درد  تناسلی

این اختلال که یکی از مشکلات جنسی شایع است می تواند بسیار آزارنده باشد، سابق با نام واژنیموس یا دیسپارونیا شناخته می شد که ناشی از انقباض غیر ارادی عضلات واژن می باشد. فرد مبتلا به این اختلال، ناتوانی در انجام مقاربت را در حداقل 50٪ از تلاشها تجربه می کند؛ در اکثر مقاربت ها درد، کشش و سفتی عضلات وجود دارد و قبل از انجام فعالیت جنسی ترس و استرس دارد. تقریبا نیمی از زنان مبتلا به این اختلال، یک اختلال درد دیگری نیز از قبیل فیبرومیالژیا ، سندرم مثانه دردناک یا سندرم روده تحریک پذیر دارند. مطالعات اخیر حداقل چهار مسیر ممکن را نشان داده است که می تواند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهد. این موارد شامل تغییرات هورمونی، تغییرات عصبی ، التهاب و افزایش فشارعضلات کف لگن می شود.

مشاور جنسی و روانشناسان سکسولوژیست با درمان شناختی رفتاری نتایج معنی داری در درمان این اختلال داشته اند. هدف آن اصلاح الگوهای تفکر یا باورهایی است که با صمیمیت و لذت جنسی تداخل دارند. این درمان ترسهای بیمار را برطرف سازد و به او اجازه دهد با احساسات جنسی خود ارتباط بهتری برقرار کند. برای دریافت نوبت مشاوره روانشناسی می توانید به بهترین کلینیک روانشناسی تهران مراجعه فرمائید.

دکتر رامین علوی نژاد