بیزاری درمانی

بیزاری درمانی، روان درمانی طراحی شده برای وادار کردن بیمار به کاهش یا اجتناب از الگوی رفتاری نامطلوب با شرطی کردن فرد برای مرتبط کردن رفتار با یک محرک نامطلوب است.

محرک‌های اصلی مورد استفاده در درمان موقعیت‌های الکتریکی، شیمیایی یا تجسمی هستند. در درمان الکتریکی، هر زمان که رفتار نامطلوب نشان داده شود، به بیمار شوک دردناکی داده می شود. از این روش در درمان انحرافات جنسی استفاده می شود.

در درمان مبتنی بر شیمی، به بیمار دارویی داده می شود که در صورت ترکیب با رفتار نامطلوب، اثرات ناخوشایندی مانند حالت تهوع ایجاد می کند. این روش در درمان اعتیاد به الکل رایج بوده است که در آن داروی درمانی و الکل با هم باعث ایجاد حالت تهوع می شوند. افسردگی ناشی از الکل یکی از عوارض جانبی ناشی از آن است. بنابراین برای درمان آن پژوش های زیادی صورت پذیرفته است.

بیزاری درمانی

در شرطی‌سازی ضمنی، که توسط روان‌شناسان طراحی شده است، تصاویر رفتار نامطلوب (مثلاً سیگار کشیدن) با تصاویری از محرک‌های ناخوشایند (مانند حالت تهوع) در یک توالی سیستماتیک طراحی شده برای کاهش نشانه‌های مثبت حاصل از رفتار نامطلوب بکار می روند.

بیزاری درمانی چیست

بیزاری درمانی، که گاهی اوقات به آن انزجار درمانی یا شرطی سازی بد گفته می شود، برای کمک به ترک یک رفتار یا عادت از طریق مرتبط کردن آن رفتار با چیزی ناخوشایند استفاده می شود.

این درمان بیشتر برای درمان افرادی با رفتارهای اعتیادآور، مانند رفتارهایی که در اختلال مصرف الکل یافت می شود، شناخته شده است. بیشتر تحقیقات بر مزایای این درمان در رابطه با مصرف مواد متمرکز شده است. از این رویکرد بیشتر در روان درمانی های فردی استفاده می شود تا در مشاوره خانواده و خانواده درمانی.

این نوع درمان بحث برانگیز است و نتایج تحقیقات متفاوت هستند. بیزاری درمانی اغلب یک درمان خط اول نیست و درمان های دیگر معمولا ترجیح داده می شوند.

مدت زمانی که این نوع روان درمانی طول می کشد نیز مورد انتقاد قرار گرفته است، زیرا بعد از درمان، عود ممکن است رخ دهد.

بیزاری درمانی چگونه است؟

بیزاری درمانی مبتنی بر نظریه شرطی سازی کلاسیک است. شرطی سازی کلاسیک زمانی است که شما ناخودآگاه یا به طور خودکار یک رفتار را به دلیل یک محرک خاص یاد می گیرید. به عبارت دیگر، شما یاد می گیرید که به چیزی بر اساس تعاملات مکرر با آن پاسخ دهید.

درمان مبتنی بر بیزاری از شرطی سازی استفاده می کند اما بر ایجاد پاسخ منفی به یک محرک نامطلوب مانند نوشیدن الکل یا استفاده از مواد مخدر تمرکز دارد.

بسیاری از اوقات، در افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد، بدن برای لذت بردن از این ماده شرطی می‌شود. به عنوان مثال، مواد ممکن است در لحظه تجربه خوبی داشته باشد و به شما احساس خوبی می‌دهد. در درمان مبتنی بر بیزاری،ایده اصلی تغییر این تداعی است.

اصل مرکزی این درمان به رفتار یا عادت نامطلوب بستگی دارد. یکی از روش‌های رایج، بیزاری شیمیایی از اختلال مصرف الکل است. هدف آن کاهش میل فرد به الکل با حالت تهوع ناشی از مواد شیمیایی است.

در بیزاری شیمیایی، دکتر دارویی را تجویز می کند که در صورتی که فرد تحت درمان الکل مصرف کند باعث تهوع یا استفراغ او می شود. سپس به آنها الکل می دهند تا فرد نسبت به الکل شرطی زدایی شود. این کار تا زمانی تکرار می شود که فرد شروع به ارتباط نوشیدن الکل با احساس بیماری کند و در نتیجه دیگر هوس الکل نداشته باشد.

روش های دیگری نیز استفاده می شوند

شوک الکتریکی

انواع دیگری از شوک فیزیکی، مانند شکستن نوار لاستیکی

بو یا طعم نامطبوع

تصویرسازی منفی (گاهی از طریق تجسم)

القاء شرمندگی

آیا می توان این تکنیک ها را در خانه انجام داد؟

بیزاری درمانی سنتی زیر نظر یک دکتر روانشناس در تهران یا رواندرمانگران سایر شهرها انجام می شود. با این حال، می‌توانید برای عادات بد ساده، مانند جویدن ناخن‌ها، از حالت‌دهنده بیزاری در خانه استفاده کنید.

برای این کار می توانید یک لایه لاک شفاف روی ناخن های خود قرار دهید که وقتی به سراغ ناخن می روید طعم آن بد می شود.

این درمان برای چه کسانی مفید است؟

اعتقاد بر این است که بیزاری درمان برای افرادی که می خواهند رفتار یا عادتی را ترک کنند، مفید است. یعنی رفتاری که به طور منفی در زندگی آنها تداخل ایجاد می کند.

در حالی که تحقیقات زیادی در مورد اختلال مصرف الکل انجام شده است، کاربردهای دیگر این نوع درمان عبارتند از:

سایر اختلالات مصرف مواد

سیگار کشیدن

اختلالات اشتها

عادات دهانی مانند جویدن ناخن

رفتارهای خودآزاری و پرخاشگرانه

برخی از رفتارهای جنسی نامناسب

تحقیقات در مورد این کاربردها نتایج ناهمگونی داشته است. تغییر برخی رفتارها مانند رفتارهای مرتبط با سبک زندگی، عموماً بی نتیجه بوده اند. نویدهای بیشتری برای اعتیاد هنگام استفاده از بیزاری شیمیایی یافت شده است. این موارد بخصوص در مشاوره ازدواج مورد توجه قرار می گیرند.

چقدر بیزاری درمانی موثر است؟

برخی تحقیقات نشان داده اند که این درمان برای اختلال مصرف الکل موثر است.

تحقیقات اخیر نشان داده است که افرادی که قبل از درمان هوس نوشیدن الکل داشتند، 30 و 90 روز پس از درمان از مصرف الکل اجتناب کردند.

با این حال، تحقیقات هنوز در مورد اثربخشی این درمان متفاوت هستند. در حالی که بسیاری از مطالعات نتایج کوتاه ‌مدت امیدوارکننده‌ ای را نشان داده‌اند، اثربخشی بلندمدت آن مورد تردید است.

مطالعه ذکر شده نشان داد که 69 درصد از شرکت‌کنندان 1 سال پس از درمان بهبود خود را حفظ کرده اند. اما مطالعات طولانی تر می‌تواند کمک کند که ببینیم آیا بعد از همان سال اول روند بهبودی ادامه دارد یا خیر.

در برخی از جامع ترین تحقیقات در مورد بیزاری درمانی در دهه 1950، محققان به کاهش وسوسه در طول زمان اشاره کردند. پس از 1 سال، 60 درصد بدون الکل باقی ماندند، اما تنها 51 درصد پس از 2 سال، 38 درصد پس از 5 سال و 23 درصد پس از 10 سال بهبودی را حفظ کردند.

اعتقاد بر این است که فقدان منفعت طولانی مدت به این دلیل رخ می دهد که درمان در مطب انجام می شود. وقتی از مطب یا کلینیک دور هستید، حفظ بیزاری سخت تر است.

ترک سیگار و کاهش وزن

اکثر تحقیقات نشان داده اند که بیزاری درمان برای ترک سیگار مفید نیست، به خصوص زمانی که درمان شامل سیگار کشیدن سریع باشد. به عنوان مثال، از یک فرد خواسته می شود که یک پاکت کامل سیگار را در مدت زمان بسیار کوتاهی بکشد تا احساس بیماری کند.

این درمان برای درمان چاقی نیز در نظر گرفته شده است، اما تعمیم آن به همه غذاها و ادامه آن خارج از درمان بسیار سخت است.

انتقادات

بیزاری درمانی در گذشته به دلایل متعددی با واکنش منفی روبرو بوده است.

برخی از محققین روانشناس معتقدند که استفاده از محرک منفی در این درمان برابر است با استفاده از تنبیه به عنوان نوعی درمان که غیراخلاقی است.

قبل از اینکه انجمن های روانشناسی بین المللی (APA) آن را یک نقض اخلاقی بداند، برخی از محققان از بیزاری درمان برای “درمان” همجنسگرایی استفاده کردند.

قبل از 1973، همجنس گرایی به عنوان یک بیماری روانی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) در نظر گرفته می شد. برخی از متخصصان روانشناس معتقد بودند که امکان “درمان” آن وجود دارد. یک فرد همجنسگرا می تواند زندانی شود یا به طور بالقوه مجبور به انجام یک برنامه بیزاری درمانی برای افشای جهت گیری خود شود.

برخی از افراد داوطلبانه به دنبال این یا انواع دیگر درمان ها برای همجنس گرایی بودند. این اغلب به دلیل شرم و گناه، و همچنین انگ و تبعیض اجتماعی بود. با این حال، شواهد نشان داد که این «درمان» هم بی‌اثر و هم مضر بود.

پس از اینکه APA به دلیل عدم وجود شواهد علمی، همجنس گرایی را به عنوان یک اختلال حذف کرد، بیشتر تحقیقات در مورد درمان بیزاری برای همجنس گرایی متوقف شد. با این حال، این استفاده مضر و غیراخلاقی از درمان بیزاری باعث شهرت بدی برای آن شد. ممکن است به یک روانشناس نیاز داشته باشید. برای دریافت نوبت از دکتر رامین علوی نژاد از طریق اطلاعات تماس مندرج در همین سایت می توانید اقدام بفرمائید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.