مواجهه درمانی
مواجهه درمانی یک درمان روانشناختی است که برای کمک به افراد برای مقابله با ترس های خود ایجاد شده است. وقتی مردم از چیزی می ترسند، تمایل دارند از اشیا، فعالیت ها یا موقعیت های مرتبط با آن اجتناب کنند. اگرچه این اجتناب ممکن است در کوتاه مدت به کاهش احساس ترس کمک کند، اما در دراز مدت می تواند ترس را حتی بدتر کند.
در چنین شرایطی، یک روانشناس یا مشاور خانواده ممکن است برنامه مواجهه درمانی را برای کمک به شکستن الگوی اجتناب و ترس توصیه کند. در این شکل از درمان، روانشناسان محیطی امن ایجاد می کنند که در آن افراد را در معرض چیزهایی قرار می دهند که از آنها می ترسند و از آنها دوری می کنند. قرار گرفتن در معرض اشیا، فعالیت ها یا موقعیت های ترسناک در یک محیط امن به کاهش ترس و کاهش اجتناب کمک می کند.
از نظر علمی ثابت شده است که مواجهه درمانی یک درمان مفید برای طیف وسیعی از مشکلات است، از جمله:
فوبیا
اختلال هراس
اضطراب اجتماعی
اختلال وسواس فکری- اجباری
استرس پس از سانحه
اختلال اضطراب فراگیر
انواع مختلفی از مواجهه درمانی وجود دارد
روانشناس شما می تواند به شما کمک کند تعیین کنید کدام استراتژی برای شما بهترین است:
مواجهه مستقیم
در این تکنیک مواجهه مستقیم با یک شی، موقعیت یا فعالیت ترسناک در زندگی تجره می شود. به عنوان مثال، ممکن است به فردی که از مار می ترسد دستور داده شود که با یک مار مواجه شود. یا ممکن است به فردی که دارای اضطراب اجتماعی است دستور داده شود که در مقابل حضار سخنرانی کند.
مواجهه تجسمی
تصور واضح شی، موقعیت یا فعالیت مورد ترس را شامل می شود. برای مثال، ممکن است از فردی که دچار اختلال استرس پس از سانحه است خواسته شود که تجربه آسیب زا خود را به خاطر بیاورد و توصیف کند تا احساس ترس را کاهش دهد.
مواجهه با استفاده از واقعیت مجازی
در برخی موارد، زمانی که غرقه سازی عملی نیست، می توان از فناوری واقعیت مجازی استفاده کرد. برای مثال، شخصی که از پرواز ترس دارد، ممکن است با استفاده از تجهیزاتی که مناظر، صداها و شرایط هواپیما را بازسازی میکند، در مطب روان شناس موقعیت مورد نظر را تجربه کند.
مواجهه با نشانه های بدنی
ایجاد عمدی احساسات فیزیکی بیضرر، اما ترسناک را شامل می شود. برای مثال، ممکن است به فردی که دچار اختلال هراس است، دستور داده شود که در جای خود بدود تا ضربان قلبش را افزایش دهد و بنابراین یاد بگیرد که این احساس خطرناک نیست. این تکنیک درمان بویژه برای حمله پانیک استفاده می شود.
مواجهه درمانی می تواند به روش های مختلفی اجرا شود
مواجهه تدریجی
بهترین روانشناسان تهران به مراجع کمک می کند تا یک سلسله مراتب ترس از مواجهه ایجاد کند، که در آن اشیا، فعالیت ها یا موقعیت های ترسناک بر اساس سختی رتبه بندی می شوند. آنها با قرار گرفتن در معرض موارد خفیف یا متوسط لیست شروع می کنند، سپس به موارد سخت تر می رسند.
غرقه سازی
از سلسله مراتب ترس استفاده می شود اما شروع فرایند با استفاده از موارد سخت لیست میباشد.
حساسیت زدایی سیستماتیک
در برخی موارد، مواجهه سازی می تواند با تمرینات آرام سازی ترکیب شود تا مراجع احساس راحتی بیشتری داشته باشد، احساس کنترل داشته باشد و اشیا، فعالیت ها یا موقعیت های ترسناک را با آرامش مرتبط کند.
مواجهه درمانی از راه های مختلفی کمک می کند
عادت
با گذشت زمان، افراد متوجه میشوند که واکنشهایشان به اشیا یا موقعیتهای ترسناک کاهش مییابد.
خاموشی
مواجهه میتواند به تضعیف ارتباط های آموخته شده قبلی بین اشیا، فعالیتها یا موقعیتهای ترسناک و نتایج بد کمک کند.
خودکارآمدی
مواجهه سازی میتواند به مراجع نشان دهد که او قادر به مقابله با ترسهای خود است و میتواند احساس اضطراب خود را مدیریت کند.
پردازش عاطفی
در طول مواجهه، مراجع میتواند یاد بگیرد که باورهای جدید و واقع بینانه تری درباره اشیا، فعالیتها یا موقعیتهای ترسناک کسب کند و می تواند با این تجربه ترس خود را کاهش دهد.
آیا مواجهه سازی اثربخش است
مواجهه درمانی یک درمان مبتنی بر شواهد است. به این معنی که تحقیقات به ما نشان داده است که اثربخش است.
طبق یک مطالعه اخیر، شواهد پژوهشی نشان دادند که مواجهه درمانی می تواند به درمان اختلالات اضطرابی، از جمله فوبیا، اختلال هراس، اختلال اضطراب اجتماعی، GAD، PTSD و OCD کمک کند.
مطالعه ای دیگر در سال 2016 نشان داد افرادی که برای درمان فوبیا تحت درمان قرار گرفتند، نه تنها بلافاصله پس از درمان، بلکه هشت سال بعد نیز علائم کمتری داشتند. این نشان میدهد مواجهه درمانی مزایای طولانی مدتی دارد.
مواجهه درمانی برای وسواس
انواع مختلفی از درمان های رفتاری برای درمان وسواس وجود دارد، اما تقریباً همه آنها بر روبرو کردن شما با چیزهایی که بیشتر از آنها می ترسید تمرکز می کنند، مانند میکروب ها یا افکار ناراحت کننده.
در حالی که رفتار درمانی می تواند بسیار مؤثر باشد، اما این نوع روان درمانی هنوز در حال تکامل است. بیماران تمایلی به تجربه پریشانی حاصل مواجه درمانی، ندارند. بسیاری از بیماران به طور کامل منطق پشت درمانهای مبتنی بر مواجهه را درک نمیکنند، و بنابراین زمانی که شرایط سخت میشود، در ادامه آن مشکل دارند. درک مواجهه درمانی می تواند به بهبود میزان موفقیت آن کمک کند.
خوگیری: ستون فقرات مواجهه درمانی
درمان های مبتنی بر مواجهه از یک فرآیند طبیعی به نام خوگیری بهره می برند. خوگیری زمانی اتفاق میافتد که فرد با قرار گرفتن در معرض محرک، پاسخ یا توجه به آن محرک مانند یک فکر، شی، مکان، شخص یا عمل را متوقف کند.
زندگی روزمره پر از نمونه هایی از خوگیری است. به عنوان مثال، هنگامی که مردم برای اولین بار به محله جدیدی نقل مکان می کنند، ممکن است با سر و صدای یک بزرگراه شلوغ که در نزدیکی خانه آنها قرار دارد، تنش پیدا کنند. با این حال، هر روز که می گذرد، سر و صدای بزرگراه در پس زمینه محو می شود تا جایی که دیگر حتی متوجه آن نمی شود. در این مثال، فرد به صدای بزرگراه خو گرفته است.
رفتار درمانی مبتنی بر مواجهه با ترویج عادت کردن به چیزهایی که از آنها میترسند، با ایجاد فرصتهایی برای فراموش کردن تداعیهای خطرناک یا تهدیدکننده کار میکنند.
اجتناب، ترس را تقویت می کند
در عین حال، درمانهای مبتنی بر مواجهه، اجتناب را کاهش میدهند. این کارموقتا افکار ترسناک را تقویت میکند. این مهم است زیرا اجتناب از چیزهایی که از آنها می ترسیم پیام بسیار قدرتمندی را به مغز ما می فرستد که واقعاً دلیل خوبی برای ترس از چنین چیزها وجود دارد و ما مهارت مقابله با آنها را نداریم. بیایید به یک مثال عملی نگاه کنیم تا ببینیم چگونه مواجهه درمانی برای ترویج عادت موثر است.
نمونه ای از اجتناب
تصور کنید که از سگ ها می ترسید. حالا خودتان را در پیاده رو تصور کنید که شخصی با سگش به شما نزدیک می شود. با نزدیک شدن سگ، اضطراب شما شروع به افزایش می کند. اگر فرار کنید، اضطراب شما فوراً فروکش میکند، اما به خود یادآوری می کنید که نمیتوانید با ترس خود کنار بیایید. اجتناب شما را برای همیشه در ترس از سگ نگه می دارد، زیرا هرگز فرصتی برای حل این ترس و به چالش کشیدن باورها ندارید.
نمونه ای از خوگیری
از سوی دیگر، اگر فرار نمیکردید، بلکه اجازه میدادید سگ به سمت شما بیاید، احتمالاً اضطراب شما برای مدتی طولانی تر از آنچه عادت داشتید افزایش پیدا می کرد. با این حال، با گذشت زمان، و با این احتمال که سگ شما را گاز نگرفته باشد، از طریق روند طبیعی عادت کردن، اضطراب شما کاهش می یابد.
اگر به مدت یک ماه بدون هیچ حادثه ای هر روز با این سگ در پیاده رو ملاقات می کردید، مغز شما همچنان ترس خود را از سگ ها از بین می برد و سطح اضطراب شما کاهش می یافت. در عین حال، آن پریشانی که تجربه میکردید، سریع تر و سریع تر ناپدید میشد. در نهایت، هنگام مواجهه با سگ، اصلاً احساس ناراحتی نمی کنید. حتی ممکن است از گذراندن وقت با او لذت ببرید. به طور خلاصه، شما به سگ عادت خواهید کرد. برای نوبت از روانشناس دکتر علوی نژاد به فرم رزرو نوبت در صفحه اصلی سایت مراجعه فرمائید.
دکتر رامین علوی نژاد