دریافت نوبت

انگیزه چیست؟

اصطلاح انگیزه به معنی برانگیختن و ایجاد حرکت است. انگیزه فرایند شروع، هدایت و نگهداری رفتارهای هدف محور برای برآورده کردن نیازها است. نیاز می تواند فیزیکی باشد و در شما جهت تهیه غذا برای رفع گرسنگی انگیزه ایجاد کند.، و یا روانشناختی باشد و برای کسب دانش در شما انگیزه مطالعه ایجاد کند. بعد از مطالعه این مقاله اگر نیاز به ویزیت روانشناس داشنید از صفحه اصلی سایت برای رزرو نوبت استفاده فرمائید.

انگیزه شامل عوامل زیستی، اجتماعی، هیجانی و شناختی می شود که منجر به فعالسازی رفتار می شوند. اصطلاح انگیزه در گفتگوهای روزمره اغلب به عنوان دلیلی برای انجام دادن رفتارها استفاده می شود. انگیزه در اکثر جنبه های رفتار انسان نقش مهمی دارد. انگیزه تجربه خواستن و یا اجتناب است. به همین ترتیب دو بعد برای انگیزه تعریف می شود، بعد عینی یا هدف و بعد ذهنی یا خواسته. انگیزه منابع مختلفی می تواند داشته باشد و افراد برای انجام یک رفتار از چند نوع انگیزه بهره می برند.

انگیزه چیست؟

در ادامه با مطالب زیر بیشتر آشنا می شوید

آیا انگیزه می تواند درونی و بیرونی باشد؟
کارکردهای انگیزه
نحوه تاثیرگذاری انگیزه
نیازها و انگیزه
خواسته هایی که به رفتار انگیزه می دهند
فقدان انگیزه
دلائل از دست دادن انگیزه
آیا اهمیت انگیه را به خوبی درک کرده ایم؟
آیا افزایش انگیزه بوسیله درمان های روانشناختی امکان پذیر است؟
چه راهکارهایی را می توان برای بهبود انگیزه استفاده رد؟

آیا انگیزه می تواند درونی و بیرونی باشد؟

انگیزه می تواند بیرونی باشد، و عواملی از قبیل دست آوردها، پاداش یا تائید اجتماعی انگیزش انسان را به جریان می اندازند. انگیزه های درونی به پیشرفت در یک فعالیت فردی مشخص بر می گردند. در اینجا انگیزش، رفتاری را موجب شده که منحصرا به خاطر یک فعالیت درون فردی از قبیل حل جدول کلمات متقاطع انجام گرفته است. برای برطرف کردن مشکلات انگیزشی خود می توانید از کمک دکتر روانشناس در تهران یا شهر محل زندگی خود بهره ببرید.

برای درک بهتر این موارد به توالی رفتار، نتیجه و پیامد می توان توجه کرد. یک مثال از انگیزش درونی وقتی است که فرد مشغول به یادگیری (رفتار) می شود تا استاندارهای لازم برای یک شایستگی جدید (نتیجه) را به دست آورد و متعاقب آن احساس افتخار (پیامد درونی) کند. انگیزش درونی، زیربنای رفتارهایی است که صرفاً برای علاقه و لذت انجام می شود. انگیزه بیرونی زیربنای رفتارهایی است که برای بدست آوردن پاداشهای مجزا یا جلوگیری از نتایج منفی انجام می شود.

کارکردهای انگیزه

کاربردهای گوناگونی برای انگیزه تعریف شده اند. آن را یک نیروی هدایت گر برای تمامی رفتارهای انسان می توان در نظر گرفت. اما درک نحوه عملکرد و عواملی که ممکن است بر آن تأثیر بگذارد می تواند از چند جهت حائز اهمیت باشد.

فهم انگیزه می تواند:

کارآیی افراد را برای حرکت به سمت اهداف بهبود بخشد.
به افراد کمک کند تا دست به اقدام بزنند.
افراد را درگیر رفتارهای سالم تر کند.
احساس کنترل بیشتری نسبت به زندگی به افراد بدهد.
بهزیستی و خوشحال را افزایش دهد.
عملکرد خلاقانه را افزایش دهد.
به روابط بین فردی ثبات بیشتری وارد ساخت.
یادگیری را بهبود دهد.

نحوه تاثیرگذاری انگیزه

برای رسیدن به یک دست آورد و نتیجه بخش شدن یک رفتار، لازم است که بدانید صرف داشتن میل و خواسته منجر به تحقق آن نمی شود. دست یابی به چنین نتایجی نیازمند توانایی استمرار برای عبور از موانع و استقامت علی رغم مشکلات احتمالی است. بر این اساس، برای انگیزش سه جزء تعریف شده است. فعالسازی، استمرار و اشتیاق.

فعالسازی. شامل تصمیم گیری برای شروع یک رفتار می شود.
استمرار. ادامه تلاش برای دستیابی به هدف است، حتی اگر موانعی وجود داشته باشد.
اشتیاق. اشتیاق را می توان در تمرکز و نیرویی مشاهده کرد که به دنبال دستیابی به یک هدف است.

بسته به میزان هر یک از اجزاء انگیزه که در بالا توضیح داده شد، دسترسی به نتایج مورد نظر متفاوت خواهد بود. جهت کسب نتایج دلخواه لازم است برای چگونگی شروع فعالیت، عبور از موانع احتمالی و دست یابی منابعی که تمرکز لازم را به شما می دهد از ابتدا برنامه ریزی داشته باشید.

نیازها و انگیزه ها

براساس نظریه آبراهام مازلو یک سیستم سلسله مراتبی از نیازهای انسان وجود دارد که برای طبقه بندی انگیزه ها نیز به کار می روند. در این سیستم 5 گروه نیاز وجود دارد و افراد برای برآورده کردن این نیازها انگیزش را تجربه می کنند. این نیازها که از موارد ابتدایی شروع می شوند به به نیازهای بالاتر و پیچیده تر می رسند عبارتند از:

نیازهای فیزیولوژیک مثل گرسنگی / تشنگی

این سطح به واسطه ارتباطش با بقاء فرد از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور ل نیازهای ابتدایی مثل جفت جویی و خواب که برای بقاء انسان ضروری هستند را شامل می شود. چنانچه نیازهای این سطح برآورده نشوند، تمامی رفتارها برای ارضاء این نیازها برانگیخته می شوند. بنابراین با برآورده شدن نیازهای این سطح است که سایر سطوح نیز مورد توجه قرار می گیرند.

نیاز به امنیت

نیاز به امنیت عاطفی همانند امنیت فیزیکی از اهمیت بالایی برخوردار است. انسان برای دست یابی به امنیت عاطفی سطح بهینه ای از برانگیختگی را باید تجربه کند.

نیازهای اجتماعی / عشق / دوستی

این سطح، نیاز به تعلق و پیوند داشتن با دیگران را مطرح می کند. اجتماعی بودن انسان براساس این نیاز می تواند به خوبی فهمیده شود. انسان از دوران کودکی برای برقراری ارتباط با سایرین و دوری از تنهایی، انگیزش خود را در رفتارهایش به نمایش می گذارد.

نیاز به عزت نفس/ پذیرش/ دست آورد

نیاز به عزت نفس، برای ارزشمند شمرده شدن توسط خود و دیگران به فرد انگیزش می دهد. این نیاز شامل احترام به خود و نیز کسب احترام از طرف سایرین می شود. فرد برای برآورده کردن این نیاز و کسب دست آوردهای مرتبط اغلب سطوح بالایی از برانگیختگی را تجربه می کند.

نیاز به خود شکوفاسازی

نیاز به خودشکوفاسازی در بالاترین سطح از نیازهای انسان قرار دارد. انگیزه ای که افراد برای برآورده کردن این نیاز اختصاص می دهند می تواند بسیار متفاوت باشد. برای رسیدن به خودشکوفاسازی و بالقوه کردن استعدادها فرد به انگیزش بالایی نیاز دارد.

خواسته هایی که به رفتار انگیزه می دهند

محققین با مطالعه 6000 نفر از افراد داوطلب توانستند 16 خواسته پایه را شناسایی کنند. به ادعای این محققین تمامی رفتارهای انسان بوسیله این خواسته ها هدایت می شوند. در این نظریه انسان براساس این خواسته ها انگیزش پیدا می کن، هرچند تفاوت های فردی بسیاری در این رابطه وجود دارد. در زیر این 16 تمایل اساسی را مررو کنید:

پذیرش و نیاز به تائید
کنجکاوی و نیاز به یادگیری
خوردن و نیاز به غذا
خانواده و نیاز به فرزندپروری
افتخار و نیاز به ارزشمند شمرده شدن
آرمان گرایی و نیاز به عدالت اجتماعی
استقلال و نیاز به فردیت
نظم و نیاز به ثبات و سازمان یافتگی
فعالیت فیزیکی و نیاز به تمرین
قدرت و نیاز به تاثیر اراده
دوست داشتن و نیاز به ارتباط
صرفه جویی و نیاز به ذخیره کردن
تماس اجتماعی و نیاز به دوستان
موقعیت اجتماعی و نیاز به جایگاه اجتماعی
آرامش و نیاز به امنیت
رقابت و نیاز به موفقیت

فقدان انگیزه

فقدان انگیزه باعث می شود که انجام فعالیت های شما برایتان دشوار باشد. بدون انگیزه نمی توان فعالیت های خودخواسته و هدفمند را شروع و به اتمام رساند. این فعالیت هایی که معمولا مورد غفلت واقع می شوند شامل کارهای روزمره از قبیل رفتن به کار یا مدرسه، وارد شدن به فعالیت های اجتماعی و یا تفریح می شود. فردی که از فقدان انگیزش در رنج است ممکن است زمان طولانی را در خانه بماند. این افراد ممکن است که تمایل به انجام فعالیتی داشته باشند اما رفتارهای لازم برای شروع آن فعالیت معمولا مشاهده نمی شوئد. فقدان انگیزش هرچند می تواند به عنوان یک بدکارکردی اولیه بالینی در نظر گرفته شود اما به عنوان یک نشانه نیز در برخی اختلالات وجود دارد:

افسردگی شدید
اختلال دوقطبی
اختلال ملال قبل از قاعدگی
اختلال استرس پس از سانحه
آسیب های مغزی
بیماری آلزایمز

فقدان انگیزه در زندگی روزمره، با کارکرد اجتماعی ضعیف تفاوت دارد. بی انگیزه بودن اکثر جنبه های زندگی روزمره را از جمله روابط خانوادگی و بین فردی تحت تاثیر قرار می دهد. فقدان انگیزش با تنبلی یا مسئولیت نپذیرفتن تفاوت دارد. تنبلی ممکن است یک اقدام ارادی فردی باشد که اختلال سلامت روان نیز نداشته باشد. فقدان انگیزش مانع شروع کردن فعالیت ها یا انجام هدفمند آنها می شود. در برخی پژوهش ها تاثیر بی انگیزش بودن بر کارکردهای شناختی گزارش شده است؛ براساس یافته های یکی از این پژوهش ها، فقدان انگیزش می تواند تاثیر منفی بر حافظه داشته باشد.

دلائل از دست دادن انگیزه

اکثر افراد در طول زندگی کاهش یا فقدان انگیزه را تجربه می کنند. لازم به ذکر است که از دست دادن انگیزه گرچه بسیار مهم است و رسیدگی به موقع نیاز دارد، اما قابل بهبود و درمان است. در ادامه به برخی دلائل فقدان انگیزش اشاره می شود:

فقدان خودمختاری کافی
باور نداشتن به خود – شایستگی برای دستیابی به نتایج مورد نظر
انجام دادن چند تکلیف دشوار بدون برنامه ریزی مناسب
درخواست کمک نکردن در موارد مورد نیاز
پیش بینی های منفی درباره دسترسی به نتایج مطلوب
انتخاب اهداف مبتنی بر خودمحوری افراطی
اتلاف انرژی در کارهایی با اهمیت کمتر
تلاش برای جلب رضایت همه
باور به شکست قبل از تلاش برنامه ریزی شده
عزت نفس و خودارزشمندی پائین
اهداف غیرواقع بینانه
سبک زندگی ناسالم
مقایسه خود با دیگران
اضطراب

آیا اهمیت انگیزه را به خوبی درک کرده ایم؟

اهمیت انگیزش زمانی بیش از پیش مشخص می شود که بدانید انگیزش بالا برای دست یابی به موفقیت و دست آوردهای رضایت بخش ضروری است. همانطور که گفته شد کاهش موقتی انگیزه مشکل جدی ایجاد نمی کند. اما بی تفاوت بودن نسبت به این کاهش در صورتی که به یک عادت تبدیل شود و در حالت مزمن جزئی از سبک زندگی فرد شود نابهنجار خواهد بود. فقدان انگیزش در برخی وضعیت های بالینی ممکن است به یک علامت برای اختلالات روانشناختی تبدیل شود. انگیزه مثل موتور محرک یک ماشین می تواند در نظر گرفته شود. علاوه بر رسیدگی به دلائل بدکارکردی این موتور، می توان کارکرد آن را نیز در سطح بالایی نگه داشت. متخصصین روانشناسی همواره به دنبال فهم بهتر از انگیزه هستند. آنها مدل های مفهومی و درمانی مرتبط با انگیزه را بررسی می کنند تا فقدان انگیزه یک نابهنجاری قابل بهبود باشد.

آیا افزایش انگیزه بوسیله درمان های روانشناختی امکان پذیر است؟

این نکته را نیز بهتر است در نظر گرفت که انگیزش فرد تاثیر مستقیمی بر سلامت خود و در نتیجه جامعه دارد. به همین دلیل نظریه های روانشناختی این مفهوم را مورد بررسی قرار داده اند. نظریه رفتاردرمانی افزایش انگیزه را مرتبط با تقویت کننده ها و پاداش های بیرونی می دانند. برمبنای این نظریه می توان به اهمیت محیط برای دست یابی به سطح بهینه ای از انگیزه پی برد. شناخت درمانی بر نقش طرحواره ها، باورها و افکار ناسازگار بر کاهش انگیزش تاکید دارد. شناخت درمانی به اصلاح افکاری می پردازد که بر انگیزه فرد تاثیرگذارند. مهارت حل مسئله یکی از مواردی است که فراگیری آن می تواند منجر به بهبود انگیزه شود. از آنجایی که هیجان ارتباط مستقیمی بر انگیزش دارد، شناخت درمانی و اصلاح هیجان ها در کنار مشاوره خانواده یا سایر شهرها می تواند تاثر مثبتی بر انگیزه داشته باشد.

چه راهکارهایی را می توان برای بهبود انگیزه استفاده کرد؟

با یادگیری و تمرین برخی راهکارها می توان انگیزه را تا حدودی افزایش داد. اگر انگیزش شما به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده بهتر است برای درمان و مشاوره روانشناختی حضوری یا مشاوره آنلاین روانشناسی اقدام کنید. برخی از این راهکارها به بهبود انگیزش درونی و برخی به انگیزش بیرونی مرتبط می شوند. برای دست یابی به سطح بهینه ای از انگیزه بهتر است که در این مسیر ممارست داشته باشید. در ادامه به برخی از عوامل تاثیرگذار می شود: